Nove generacije, ali i pojedinci iz starijih, doneli su otklon ka soc-realističnoj arhitekturu kao “betonskim grobnicama.” Nova percepcija ogleda se u rečima “masivni beton nosi specifičnu lepotu.”
Globalno posmatrajući, brutalizam je pravac moderne arhitekture, nastao nakon Drugog svetskog rata. Toponim reči je francuskog porekla, koji je opisuje kabast i grub beton. U bivšoj Jugoslaviji, brutalistička arhitektura je u graditeljstvu bila zastupljena od 1948. do 1980. godine. Kao spomenik jednog vremena, države i sistema, počivala je na masovnoj gradnji, sa fokusom na praktičnost. Pored stambenih i poslovnih objekata, građeni su i spomenici posvećeni borcima Narodnooslobodilačka borbe. Gotovo svi poseduju futurističku estetiku. Neki od najeminentnijih eks-Ju arhitekata brutalizma bili su Bogdan Bogdanović, Dušan Džamonja, Mihajlo Mitrović, Ivo Vitić, Boris Magaš, Vjenceslav Richter….
Danas, nakon niza godina propadanja i razaranja, sivilo ovih objekata više ne znači negaciju estetike, čak suprotno – ona budi, donoseći nadahnuće umetnicima različitih profila. Svi oni su iz Beograda, i objektima brutalističke arhitekture udahnuli su novi senzibilitet – kroz svoje pisane ili vizuelne radove.
Tatjana Ostojić – Belgrade Socialist Modernism
Jovana Radujko – Brutalizam i renesansa
Jedan od najznačajnijih svetskih dokumentarističkih fotografa, Vladimir Milivojević Boogie, u svom opusu foto-knjiga ima i onu posvećenu njegovom rodnom gradu – Beogradu. Zbirka crno-belih fotografija predstavlja sirov, realan Beograd, bez šminke. Ipak, on nije lišen slojevitosti, i među njegovim stanovnicima, bilo da su iz kruga dvojke ili sa margine, nalaze se i njegovi betonski stanovnici.
