Krajem protekle nedelje, u Beogradu su otvorene dve zanimljive izložbe koje planiramo da posetimo u prvim danima decembra.
Svaka postavka donosi priliku za istraživanje i proširivanje vidika onoga što umetnost jeste i može da bude. Ove izložbe obećavaju prostor inspiracije i kreativnog istraživanja.
Evo koje izložbe su u pitanju.
Nove izložbe u Beogradu: Popis – materija, umetnost, kapitalizam: Irena Lagator Pejović i Jelena Micić
Izložba Popis – materija, umetnost, kapitalizam Irene Lagator Pejović i Jelene Micić otvorena je u Salonu Muzeja savremene umetnosti Beograd. Kustos izložbe je Miroslav Karić.
Koncipirana kroz selekciju radova kao svojevrsni pregled dosadašnjih umetničkih angažmana Lagator i Micić, ali i uz novu produkciju, izložba prati glavne istraživačke fokuse i procese pomenutih autorki, čije umetničke prakse tematski povezuju pitanja o različitim antropogenim uticajima na urbane, socijalne i kulturne pejzaže.
Kroz istraživanja društvenih i političkih implikacija materije i materijala u sferama svakodnevnog, javnog i privatnog života, umetnice problematizuju niz dubljih, kompleksnih manifestacija savremene globalne sistemske krize i krize biodiverziteta.
Fenomen materijalnosti autorke tretiraju podjednako kao medij – nosioca i eksponenta socioekonomskih odnosa i ideoloških sadržaja – i kao kreativno sredstvo određenih kvalitativnih i oblikovnih karakteristika i potencijala. Za Lagator i Micić posebno važno u tom smislu jeste prikupljanje i arhiviranje materijala s kojima rade, odnosno mogućnost da ih kontinuirano ispituju i otvaraju za dalja moguća čitanja i vizuelna interpretiranja.
Tako su radovi izožbe, realizovani u rasponu vizuelnih izraza od slike i objekta do instalacije i site-specific intervencije, neretko formalno strukturirani i rešeni kroz akumulirane elemente ili fragmente raznih proizvodnih sirovina, readymade predmeta i artefakata. Obimom i serijalnošću naglašena primarna svojstva njihove široke upotrebe i potrošnje za posmatrača se značenjski i narativno aktiviraju u složenoj mreži vrednosnih i asocijativnih predznaka i referenci, namenski i simbolički upisanih u svaki materijal. Rasteri, bojena polja, vertikalno-dinamičke konstrukcije, ostaci ambalaže, potvrde o fiskalnim transakcijama, organski i sintetički pigmenti, prediva, samo su neke od komponenti oblika i prostornih situacija kojima nas umetnice uvode u priču o isprepletenosti ekonomskih, društvenih i afektivnih veza u današnjem ubrzanom kapitalističkom svetu.
Radovi na izložbi u Salonu MSU-a istražuju načine na koje, recimo, nejednakost globalnih standarda i regulativa u prehrambenoj i farmaceutskoj industriji mogu uticati na potrošačku svest i odgovornost, životnu sredinu ili predstavljati demarkacionu liniju između održivih i eksploatativnih ekonomija, zatim proučavaju kako vizuelna reprezentacija i tehnološki procesi određuju recepciju proizvoda i njegov sadržaj, kao i koji su posttranzicioni statusi nekadašnjih simbola modernističke gradnje i kulturne demokratizacije.
Umetničke prakse Lagator i Micić donose suptilne kritičke refleksije i gestove suočavanja sa brojnim pitanjima koja se tiču efekata i posledica koje na pojedin*ku i zajednicu u svakodnevnom životu ostavlja kapitalistička logika, kao i geoekonomske i klasne stratifikacije, eksploatacije i ekstinkcije skrivenih iza perfidnih maski neoliberalnog ekonomskog i tehnološkog razvoja.
Irena Lagator Pejović (1976, Cetinje) – vizuelna umetnica, teoretičarka umetnosti i vanredna profesorka na Univerzitetu Donja Gorica u Podgorici. Na crnogorskoj, regionalnoj i međunarodnoj sceni prisutna je od 2000. godine, a njena dela se nalaze u kolekcijama javnih institucija kao što su FRAC Marsej, Francuska; Villa Pacchiani, Italija; MSU Crne Gore; MSU Beograd i MSURS Banja Luka; Muzej novca u Beogradu, Nacionalna biblioteka Crne Gore i Narodni muzej Crne Gore. Samostalnom izložbom Misliti slikom predstavljala je Crnu Goru na 55. Venecijanskom bijenalu. Lagator je jedna od sedam dobitnika Uneskove nagrade za promociju umetnosti, koja joj je dodeljena na 4. Cetinjskom bijenalu 2002. godine.
Jelena Micić (1986, Knjaževac) – magistratura na Akademiji likovnih umetnosti u Beču (2020) na Odseku za tekstualnu skulpturu. Master studije filozofije (2012), kao i diplomske studije na Katedri za skandinavske jezike i književnosti (2010) Univerziteta u Beogradu. Trenutno na PhD studijama filozofije u Beču. Dobitni*ca je nagrada Dimitrije Bašičević Mangelos (2021), Würdigungspreis der Akademie der bildenden Künste Wien za najbolje završne radove (2020), Ö1 Talentestipendium Bildende Kunst (2018) i kültür gemma! (2018) u Beču. Radovi se nalaze u Federalnoj kolekciji Austrije, kolekciji Grada Beča i Muzeju grada Beča. U periodu 2021–2025. godine figurira kao umetnička direkcija festivala za umetnost i aktivizam WIENWOCHE.
Izložba će biti otvorena do 23. februara 2026.
Nevidljivo: Jovana Ilić
Galerija X Vitamin predstavlja izložbu Nevidljivo Jovane Ilić, multidisciplinarne umetnice čiji rad spaja digitalni crtež, fotografiju i zvuk. Jovana u svom radu istražuje emotivna i psihološka stanja savremenog čoveka, stvarajući vizuelne narative na granici vidljivog i skrivenog, identiteta i njegove senke, kroz figure koje osciluju između živog i neživog, stvarnog i nadrealnog.
Kustoskinja Ksenija Marinković ističe da Jovana „istražuje nevidljivo kao prostor između kontrole i haosa, između ličnog i zajedničkog sveta, otvarajući pitanje šta se nalazi iza naših svakodnevnih perceptivnih navika.“ Njen rad, dodaje, „poziva posmatrača da se suoči sa sopstvenom ranjivošću i slojevima identiteta.“
Géraldine Postel Francuska kustoskinja izdavačica i novinarka (koja sarađuje sa značajnim časopisima kao što su Purple Fashion, Dazed & Confused, Another Magazine , Novembre i dr. .) opisuje Jovanine nove radove kao „vizuelno poetične, nadahnute smelim perspektivama i enigmatičnim atmosferama, u kojima se ljudska figura transformiše i stapa s prirodom u svojevrsne hibridne forme.“
„Ove eterične figure otkrivaju druge slojeve stvarnosti — one skrivene ispod površine naše uobičajene percepcije — otvarajući pitanja o istinskom ljudskom identitetu, emocionalnom pamćenju pojedinca, kao i o njegovim društvenim i telesnim ulogama“, kaže Postel, prenosi Urban Bug.
U katalogu izložbe, umetnik Mihael Milunović naglašava da se Jovanina dela bave dinamikom moći, slobode i otpora, posebno kroz motiv skrivenih ili zamsgljenih lica, „koja preispituju granicu između stvarne i prividne slobode.“
„Njeni radovi pozivaju na razmišljanje o različitim dvojnostima: snazi i ranjivosti, empatiji i egocentričnosti, tradiciji i inovaciji, individualnosti i potrebi za pripadnošću, kao i o preplitanju ovih suprotnosti unutar pojedinca i njegovog psihološkog profila. Umetnica se oslanja na odabrane ideje filozofskih mislilaca, među kojima posebno odjekuju koncepti Imanuela Kanta, čiji transcendentalni idealizam istražuje granice između empirijskog iskustva i čistih pojmova razumevanja. Istraživanje „panopticizma“ Mišela Fukoa snažno je prisutno u njenoj vizuelnoj naraciji“, zaključuje Milunović.
Jovana Ilić je srpsko-francuska multidisciplinarna umetnica i kompozitorka. Prepoznata je po svom radu u modnoj industriji, posebno kao globalni direktor za vizuelni identitet brenda Givenchy. Sarađivala je sa vodećim fotografima i umetnicima, a njen kreativni opus obuhvata digitalni crtež, fotografiju, video i muziku.
Njeni inovativni koncepti i saradnje sa fotografima kao što su Inez van Lamsweerde & Vinoodh Matadin, Mert i Marcus, Willy Vanderperre, kao i sa umetnicima – Erykah Badu, Madonna, Kanye West, Marina Abramović i Benjamin Shinea, ostavili su trajan pečat na savremenoj vizuelnoj kulturi.
U svom radu istražuje odnose prema sebi, drugima i prirodnom svetu, spajajući intimno i univerzalno. Godine 2020. objavila je album EGO MANIA. Tokom pandemije započinje dnevnu praksu digitalnog crtanja u Procreate-u, koja postaje ključni deo njenog umetničkog izraza.
Svako delo počinje kao ručno izrađena ilustracija kreirana u Procreate-u pomoću digitalne olovke. Crtež se potom štampa kao jedinstveno izdanje na visokokvalitetnom papiru Hahnemühle Museum Etching (ili ekvivalentnom), poznatom po bogatoj teksturi i arhivskoj trajnosti. Ovaj proces spaja tradicionalne crtačke veštine sa digitalnim alatima, naglašavajući umetničku ruku i nameru u svakoj liniji—daleko od automatizovanih filtera ili jednostavne manipulacije slikom.
Izložbu Jovane Ilić Nevidljivo možete pogledati sve do 7. januara 2026. godine u galeriji X Vitamin na adresi Resavska 19 u Beogradu.
Fotografije: instagram irena_lagator_pejovic; x_vitamin_artgallery