Temelji gotičkog horora ukorenjeni su u mračnim pričama koje istražuju strah, mračnu psihologiju i nepoznate sile, a sve to u atmosferi ispunjenoj napetostima, tajnama i natprirodnim elementima. Robert Eggers, reditelj čije je ime postalo sinonim za savremeni gotički horor. Eggers je stekao svetsku slavu zahvaljujući ostvarenjima koja evociraju atmosferu mračnih klasičnih horora, ali i dodaju nove dimenzije psihološke dubine. Njegovi filmovi poput, The Witch (2015), The Lighthouse (2019) i The Northman (2022), obeleženi su mračnim tonovima, složenim likovima i vizuelnim stilom koji čini da se gledaoci osećaju kao da ulaze u paralelna vremena strave i užasa. Njegovi svetovi prošlosti susreću se sa večnim temama straha, zla i unutrašnjih demona, u atmosferama koje podsećaju na klasike horora i gotičke književnosti.
Pitate se odakle nam lista filmova koji su inspirisali Eggersa? Serija filmova koju je izdvojio biće prikazana u okviru Nosferatu Film programa organizovanog od strane Film at Lincoln Center (FLC-a), a vest je da je među odabranim filmovima i prvi jugoslovenski horor film Leptirica.
Evo prilike da bolje razumemo šta stoji iza filmskog jezika jednog od najistaknutijih reditelja današnjice.
IZBOR: Robert Eggers
NOSFERATU (1922)
Za ljubitelje horora, nema boljeg načina da se krene u ovu seriju nego sa filmom koji je zapravo osnova za gotovo sve što danas smatramo hororom – Nosferatu F.W. Murnaua. Eggers je, za svoj četvrti film, obnovio ovu verziju horora, dajući mu nova značenja i duboku emotivnu dimenziju koja istražuje teme želje, bolesti i smrti. Nosferatu je izvorna inspiracija za mnoge filmske stilove koje Robert Eggers kasnije primenjuje u svom radu. Ovaj film ne samo da je možda i najvažnije ostvarenje u istoriji horora, već ujedno i savršen temelj za sve što će uslediti u Eggersovoj karijeri, od mračnih tonova do arhetipskih figura koje se pojavljuju u njegovim filmovima.
SVENGALI (1931)
Svengali Archija Maya, zagonetna misterija koja se temelji na romanu Georgea du Mauriera Trilby. Ovaj pre-kode film sa Johnom Barrymoreom u glavnoj ulozi bavi se zagonetnim muzičkim učiteljem, čija kontrola nad mladim ženama prelazi u destruktivnu opsesiju. Svengali je bio ključni film koji je postavio temelje za dalji razvoj likova manipulativnih i okultnih figura koje Robert Eggers kasnije koristi u svojim pričama.
BEAUTY AND THE BEAST (1946)
Jedan od najlepših filmskih bajki, Beauty and the Beast Jeana Cocteaua. Ovaj film nije samo jedan od najvažnijih fantastičnih filmova svih vremena, već je i inspiracija za mnoge gotičke teme koje je Eggers kasnije uveo u svoje filmove. Film donosi mračnu, ali i magičnu atmosferu koja je bliska gotičkim narativima, u kojima se ljubav susreće s misterijom, a svetla i tame stalno balansiraju na ivici.
GREAT EXPECTATIONS (1946)
Za sve obožavaoce adaptacija klasika, Great Expectations Davida Leana je neizostavan. Ova verna adaptacija Charlesa Dickensa je pravi primer filmskog majstorstva i verno prikazuje gotičku atmosferu kroz čudne likove i sumornu, mračnu scenografiju. Great Expectations je film koji je Robert Eggers naučio da stvori likove čiji moralni konflikti odražavaju unutrašnje i spoljašnje napetosti, sve to u okruženju koje deluje kao labirint tame i iznenađenja.
THE QUEEN OF SPADES (1949)
Thorold Dickinson donosi The Queen of Spades, film zasnovan na istoimenoj priči Aleksandra Puškina, koji prati vojnu oficirku koja pokušava da postigne Faustovski dogovor. Ovaj barokni film istražuje duboke temeljne elemente gotičkog horora, kao što su traganje za moći i okultne sile. Robert Eggers je, poput ovog filma, u svojoj filmskoj karijeri istraživao okultizam i moralne dileme likova u potrazi za vlasti.
THE INNOCENTS (1961)
Jedan od najznačajnijih gotičkih horora svih vremena, The Innocents Jacka Claytona. Film, koji se bavi temom duhovne posede, psihološke napetosti i straha, bio je ključna inspiracija za rad Roberta Eggersa. The Innocents je film u kojem je strah psihološki utemeljen, a njegova atmosfera je stvorena kroz tišinu, zvukove i izuzetno napetostnu dinamiku, elemente koje Robert Eggers majstorski koristi u filmovima poput The Witch i The Lighthouse.
THE EVE BEFORE IVAN KUPALA (1968)
Snimljen u Ukrajini, ovaj film je pun vizuelnih poezija i simbolike, na granici između narativne kinematografije i čiste poezije. Osnovan na delu Nikolaja Gogolja, film istražuje mistične elemente i folklorne horore koji se savršeno uklapaju u tematiku koju Robert Eggers voli da istražuje. Slično kao što se Gogol u svom delu bavi temama smrti i duhovnosti, Eggers je u svojim filmovima često koristio folklorne elemente da stvori atmosferu strašnog i nepoznatog.
THE SHE-BUTTERFLY (1973)
Kroz filmski jezik srpske kinematografije, Đorđe Kadijević donosi The She-Butterfly, film o mladiću koji postaje mlinar u selu poznatom po vama. Ovaj folk-horror klasik razmatra teme vampirizma i mračnih folklornih tradicija. Eggers, sličan Kadijeviću, uspešno koristi folklorne elemente i narative za stvaranje dubokih i simboličnih horor svetova u svojim filmovima.
Foto: Pinterest