Pre trideset godina, u aprilu 1994. godine, Nelson Mandela je izašao kao pobednik na prvim demokratskom izborima u Južnoj Africi.
Ovaj epohalni istorijski trenutak označio je konačni poraz rasističkog apartheida, koji su južnoafrički muzičari dugo osuđivali u svojoj umetnosti. Na neki način, trijumf Mandele je naslutila pesma objavljena 14 godina ranije, 1980. godine, koja je obećavala „bolje dane“ zemlji kojoj su ti dani očajnički bili potrebni.
Pesma je bila Paradise Road, izvođena od strane crnog ženskog benda Joy. Bend je vodio na pop listama Južne Afrike neviđenih devet, uzastopnih nedelja. Da je to ono što je Južnoj Africi nedostajalo, svedoče i liste, ali i videosnimci na koncertima benda, na kojima se može videti većinsko crno stanovništvo kako raskalašno peva uz pesmu koja obećava raj.
Napisana i komponovana od strane dva bela Južnoafrikanca, Patrica van Blerka i pokojnog Fransua Roosa, Paradise Road se često karakteriše i kao jedna od najboljih južnoafričkih pesama svih vremena, čak i kao neoficijalna nacionalna himna južnoafričkog naroda. Situacije poput ove, definitivno svedoče o moći koju muzika može da ima nad jednom nacijom, te koliko jedna pesma može da ujedini narod.
Pesma počinje sa laganim sopranom, pozivajući slušaoce da „pođu niz Paradise Road„. Uzbudljiv, pobunjenički tekst pesme podupire se raskošnom, sjajnom orkestracijom. Pesma je bogata gudačima, limenim duvačima, francuskim rogovima i harfama.
Po objavljivanju, Paradise Road, dostigao prvo mesto na južnoafričkoj Springbok listi 1. avgusta 1980. godine – zamenivši pesmu „Take That Look Off Your Face“ Marti Webb – i tamo je ostala više od dva meseca. Prema ovom arhivu južnoafričke istorije top lista, Joy su bile prvi i jedini crni južnoafrički izvođač koji je dostigao vrh top liste na Springbok radiju. Kraj apartheida se mogao osetiti u vazduhu.
Joy su nastavili da osvajaju uspehe dobivši dve Sarie nagrade (južnoafrički ekvivalent Grammyja) za najbolju vokalnu grupu i najbolji engleski album.
Sedamdesete godine bile su decenija eskalacije nasilja i represije u Južnoj Africi. Za razliku od muzike koja je nastajala u tom periodu, Paradise Road nije se zadržavala na nepravdama, već je umesto toga nudila proročanski uvid u mirniju budućnost. Da li se u tome nalazi ključ popularnosti pesme?
Kraj apartheida – da, ali zvezda nije dugo sijala
Kasnije, ova pesma postaje i internacionalni hit. Joy su imali svoj prvi britanski televizijski nastup u emisiji Marti Caine na BBC-u, a nakon televizijskog nastupa usledila je i turneja po Velikoj Britaniji. Postoje izvori koji navode da je po završetku izvođenja voditeljka emisije pitala na kom jeziku je pesma, te da mnogi zaista nisu mogli da razumeju dikciju. No, nakon turneje, sve kao da je stalo. Bend nije doživeo veću popularnost.
Zvezda benda Joy nije dalje sijala. Grupa se raspala 1983. godine nakon što je Marion pronašla svoj novi poziv kao hrišćanski i gospel pevač. I Malebo i Ndlozi su nastavile sa drugim muzičkim poduhvatima. Tragično, Malebo je dobila HIV i preminula od bolesti povezanih sa AIDS-om 2002. godine, u 48. godini života. Iskoristila je svoje poslednje mesece da javno govori o svom statusu i izaziva rušenje stigme oko HIV-a i AIDS-a. Ndlozi je preminuo u januaru 2021. godine, u 74. godini.
Grupa će zauvek biti upamćena u Južnoj Africi po pesmi Paradise Road, ali i istorijskom momentu ispraćaju apartheida. Više od 40 godina od objavljivanja pesme, izvedena od strane brojnih južnoafričkih grupa, i dalje se pušta na radiju kako na tom kontinentu, tako i na ostalim.
Foto: Pinterest