Mističan, autentičan i zauvek slobodan, František Kupka je jedan od najboljih čeških slikara svih vremena. Najstariji od petoro dece, Kupka je rođen u Opočnu, malom gradu u Bohemiji.
Kao tinejdžer radio je kod sedlara koji ga je upoznao s spiritualizmom i idejama o kosmosu – pojmovima na koje će se kasnije oslanjati u svojim ranim crtežima i slikama koje su istraživale odnos između religije, boje i geometrije.
FRANTIŠEK KUPKA: MISTIČNI EKSCENTRIK SLIKARSTVA
Uprkos tome što se u mladosti preselio u Pariz, bohemsko poreklo Františeka Kupke, njegov misticizam i ekscentrična ličnost držali su ga podalje od avangardnih krugova umetničke prestolnice.
Kao individualista, František Kupka je odbijao povezivanje s bilo kojom umetničkom školom ili pravcem, no agresivna paleta njegovih slika i oslanjanje na boju kao sredstvo oblikovanja forme i prenošenja značenja pokazuju neporecive sličnosti s fovizmom i delom Henrija Matissea, kao i s orfizmom, koloristički usmerenim oblikom kubizma Roberta Delaunaya.
Predani mistik, František Kupka je život proveo u potrazi za transcendentalnom, drugom stvarnošću, tzv. „četvrtom dimenzijom“. Kao jedan od prvih neobjektivnih umetnika, svoju je vidovnjačku praksu preneo i u umetnost, spajajući metafizičko istraživanje ljudskog tela i prirode s odvažnom bojom i apstraktnom formom.
Teozofija, sinteza filozofije, religije i nauke, vodila je Kupkin holistički pristup umetnosti. Njegove slike oslanjaju se na raznolike izvore – antičke mitove, teoriju boja i savremena naučna otkrića. Posebno važan za Kupku bio je izum radiografije na prelazu veka: njegova potraga za alternativnom dimenzijom kroz slikarsku verziju rendgenskog vida snažno je izražena u monumentalnom delu Planes by Colors, Large Nude.
U toj slici František Kupka prikazuje lik svoje supruge, Eugénie, u živopisnim nijansama ljubičaste, zelene, žute i plave, razvijajući inovativnu tehniku modeliranja temeljenu na boji, a ne na liniji ili seni, čime njeno telo deli na „tonove“ na način koji otkriva njenu „unutrašnju formu”.
Ovo otkrivanje nevidljivog bilo je ključno, jer je Kupka verovao da jedino kroz čula, kroz telesno iskustvo, možemo dosegnuti vantelesnu, metafizičku dimenziju i time steći intuitivno razumevanje univerzalnog poretka koji stoji iza postojanja.
Kupka je uspešno radio u različitim stilovima i formama tokom svoje karijere. Bio je popularan i uspešan ilustrator i karikaturist,a ali najviše je pamćen kao inovativna figura u prelazu prema apstrakci.
Međutim, zbog svoje sklonosti da se ne povezuje s bilo kojim pojedinačnim pokretom, njegov značajan doprinos apstraktnoj slikarskoj umetnosti nije toliko prepoznat kao doprinos Kandinskog, Maleviča ili Mondriana.
Kupka je radio na nepredvidive načine, prepravljajući starije platna, stvarajući više dela sa istim nazivima, pa čak uništavajući ili stvarajući replike vlastitog rada, a ovaj pristup otežao je istoričarima da povrate njegovu ulogu u stvaranju moderne apstrakcije.
Kroz svoj rad na Praškoj akademiji, Kupkovo učenje ostavilo je trag na jednu generaciju čeških umetnika koji su se inspirirali njegovim apstraktnim radovima.
Fotografije: instagram daily_paintings; camillevergnes; sevensisterrose; dolorescamoso; malus; avant.arte