Kada je pokrenut davne 1995. godine – u tada okupiranom Sarajevu, a kao svojevrsni otpor ratnom ludilu, verovatno niko nije ni slutio da će Sarajevo Film Festival postati jedna od najznačajnijih filmskih smotri u ovom delu Evrope i zasigurno najjači festival u regionu. SFF ove godine obeležava 30 godina postojanja i, kao i svaki put, u goste mu dolaze najveće svetske zvezde i najbolja ostvarenja iz svetske kinematografije. S obzirom na to da je prepoznatljiv i kao festival na kojem možete videti najviše filmova iz ovog dela sveta, ovog puta otvara ga film bosanskohercegovačkog reditelja Danisa Tanovića, Nakon ljeta, čija je ovo svetska premijera.
Takmičarski program
Jubilarno izdanje festivala održava se od 16. do 23. avgusta i na njemu će biti prikazano ukupno 57 filmova u takmičarkskom programu (tri van konkurencije) dok će o najboljem igranom filmu, koji odnosi nagradu Srce Sarajeva odlučivati žiri čiji je predsednik renomirani reditelj Paul Schrader, a ostali članovi glumica i producentkinja Noomi Rapace, glumac Sebastian Cavazza, rediteljka, scenaristkinja i montažerka Una Gunjak, reditelj i scenarista Juho Kuosmanen.
U četiri takmičarske sekcije festivala — za igrani, dokumentarni, kratki i studentski film — 54 filma će se nadmetati za nagrade Srce Sarajeva, uključujući 19 svetskih, devet međunarodnih, tri evropske, 21 regionalnu i tri nacionalne premijere.
Za Srce Sarajeva će se takmičiti i prvi dugometražni film srpskog reditelja Vuka Ršumovića, Među bogovima, koji na SFF ima i svetsku premijeru, kao i Majka Mara Mirjane Karanović, nastavak njenog rediteljskog debija Dobra žena, koji će se prikazivati van konkurencije na Gala projekciji.
Osam filmova će se boriti za glavne nagrade za najbolji igrani film, među kojima su i film rumunskog reditelja Emanuela Pârvua, Tri kilometra do kraja sveta, koji se ove godine takmičio za Zlatnu palmu na Filmskom festivalu u Kanu.
Tu je i ostvarenje Moa Harawea Selo pored raja, koji je takođe prikazan ove godine u Kanu, u kategoriji Un Certain Regard, a koji je ujedno bio prvi somalijski film koji je ikada prikazan na Kanskom festivalu. Sveta struja gruzijskog reditelja Tatoa Kotetishvilija stiže u Sarajevo nakon premijere u Locarnu u sekciji Concorso Cineasti del Presente, kao i slovenački film Porodična terapija rediteljke Sonje Prosenc, koji je premijerno prikazan ove godine na Tribeci.
SFF Masterclass
Jubilarno izdanje festivala obećava mnogo filmskih zvezda, a jedna od njih, koja će se pojaviti na samom otvaranju i primiti Počasno srce Sarajeva, jeste dvostruki dobitnik Oskara – Alexander Payne (The Holdovers), koji će takođe održati masterklas i predstaviti projekciju svog viestruko nagrađivanog filma Sideways (2004).
Masterklasove će održati i sledeći gosti, po sledećem rasporedu:
17. avgust, 10:00 – 11:30 – Cord Jefferson
18. avgust, 10:00 – 11:30 – Alexander Payne
19. avgust, 10:00 – 11:30 – Elia Suleiman
20. avgust, 10:00 – 11:30 – Meg Ryan
21. avgust, 10:00 – 11:30 – John Turturro
Sem što će održati masterklasove, filmske ikone John Turturro i Meg Ryan predstaviće odabrane filmove iz svojih slavnih karijera, a primiće i nagrade za životno delo. Ryan će se pojaviti u razgovoru sa oskarovcem Danisom Tanovićem.
Pogled u budućnost
Iako bi u fokusu jubileja trebalo da bude osvrt na prošlost i ono što je do sada urađeno, direktor festivala Jovan Marjanović smatra da festival baš sada, više nego ikad, treba da se okrene budućnosti. S tim u vezi SFF ove godine prmešta jezgro festivalskih aktivnosti iz njegovog istorijskog sedišta – u srcu starog grada Sarajeva, u moderni deo grada. Dok su se prethodnih godina skoro sve društvene aktivnosti odvijale u užurbanom delu grada – na rubu sarajevske Turske četvrti, od Narodnog pozorišta i Bosanskog kulturnog centra do istorijskog Hotela Evropa, fokus se ove godine premešta u centar grada – u hotel Holiday i obližnje Cineplexx bioskope, osmostruki multipleks izgrađen 2021. godine.
Novoizgrađeno otvoreno kino poslužiće kao mesto za projekcije, dok će Festival Garden — još jedna novina — funkcionisati kao centar događanja i biti mesto za žurku otvaranja. U međuvremenu, Hotel Evropa — kultna zgrada stara 140 godina, iz doba Austro-Ugarske — više neće biti glavno mesto za CineLink industrijski program, već će prepustiti tu čast modernom hotelu Swissotel u centru grada.
Održiva budućnost
Publika 30. Sarajevo Film Festivala će na najvećem festivalskom otvorenom kinu uživati u projekcijama filmova na solarnu energiju! Sarajevo je jedan od gradova izabranih za EU Misiju ‘100 gradova s nultom neto emisijom’ koja ima za cilj da otvori put ka klimatski neutralnim gradovima, a Sarajevo Film Festival igra ključnu ulogu u njegovoj tranziciji ka zelenoj budućnosti. Šezdeset solarnih panela, osiguranih Sarajevo Film Festivalu uz podršku EU-a, smanjiće troškove električne energije Festivala na otvorenom ljetnom kinu za do 50 odsto i sprečiti oko 55 tona štetnih emisija stakleničkih plinova godišnje.
Posebna nagrada za ekološku posvećenost
U cilju podizanja svesti o klimatskim promenama, Sarajevo Film Festival ove godine uvodi novu nagradu: Posebnu nagradu za ekološku osviještenost, u partnerstvu sa Razvojnim programom Ujedinjenih nacija u BiH.
Za Posebnu nagradu za ekološku osviještenost konkurišu filmovi iz svih festivalskih programa koji se bave pitanjima životne sredine i doprinose podizanju svesti i održivijoj budućnosti.
Na ovogodišnjem 30. Sarajevo Film Festivalu, u konkurenciji za posebnu nagradu za ekološku osvešćenost sedam je filmova iz devet programa. To su: SVETI ELEKTRICITET Tatoa Kotetishvili, GAIA Nermina Hamzagića i Enisa Čišića, DJECA PTICA Julije Tudisco PEPE Nelsona Carla de Los Santos Ariasa, NEBO IZNAD ZENICE Zlatka Pranjića i Nanne Frank Møller, Dan ljudskih prava, TOK / FLOW, Gintsa Zilbalodisa, 3MWh Marie-Magdalene Kochová-e.
Serije
Sad već davne 2026. SFF je – u korak sa razvojem streaming servisa i jačanja produkcije televizijskog programa, uveo gledanje novih serija na festivalu. Ove godine publika Festivala moći će ekskluzivno i pretpremijerno da pogleda epizode sedam dugoočekivanih dramskih serija, a uz ulaznicu prisustvovati i Press Cornerima na Festivalskom trgu, gde će imati priliku da sretne izvrsne glumce i ekipe svih serija i bolje ih upozna kroz razgovore uživo.
Serije koje će publika moći da pogleda su:
Bijeli Put
Nakon jednogodišnjeg nadzora i prikupljanja dokaza, inspektori u hapse Željka Matića Željca, nekadašnjeg člana međunarodnog narkokartela. Međutim, njegovom privođenju prethodi ubistvo policijskog načelnika, ali i pronalazak leša žene koju je hrvatska policija proglasila mrtvom prije sedam godina i čije je tijelo sahranjeno u Meksiku. Kreator serije je Emir Imamović Pirke, a glavne uloge tumače Franjo Dijak, Nina Violić, Enes Vejzović, Goran Bogdan.
Nobelovac
Serija prati život književnika Ive Andrića tokom nekoliko meseci u jesen i zimu 1961. godine, od trenutka kada je saznao da je dobio Nobelovu nagradu do povratka s ceremonije dodele, preko Švajcarske u Beograd. Kroz osam epizoda otkrivaju se i prate najvažnije, poznate i one manje poznate, staze kojima je Andrić hodao, lica koja su ga okruživala i predeli u kojima je boravio tokom svog života. Tihomor Stanić glumi Andrića, ali je potpisan i kao kreator i reditelj. U ostalim ulogama tu su i Selma Alispahić, Igor Jurinić, Vladan Gajović, Branka Šelić, Branka Petrić.
Komar
Komar opisuju kao prvu domaću seriju sa elementima misterije (u BiH). Radnja se fokusira na Mersihu, mladu novinarku koja predstavlja ponos porodice. Ali kada njeni roditelji saznaju da je krila vezu sa Mikijem, žele da ga upoznaju što pre i zakazuju zajedničku večeru. Miki odlazi u posetu majci u Jajce autobusom koji misteriozno nestaje na planinskom prevoju Komar. Potraga za autobusom je spora i neuspešna dok jedan telefonski poziv ne pokrene veliku policijsku akciju. Kreator Timur Makarević je okupio veliku ekipu glumaca – Lejla Hakalović, Pia Vrdoljak, Igor Skvarica, Nikola Pejaković, Anastasija Dunjić, Issa Osmić, Feđa Štukan, Izudin Bajrović.
Kotlina
Još jedna serija sa ovog spiska u kojoj igra Feđa Štukan, a koju je režirao Danis Tanović. U Istorijskom muzeju, ispod spomenika Josipu Brozu Titu, pronađeno je telo zeničkog rudara. Sve upućuje na samoubistvo. Inspektor Mido Zec odlučuje da proveri detalje, što ga vodi u Zenicu, njegov rodni grad. Zenička policija nema problem sa kolegom iz Sarajeva, ali viša inspektorica Vera ima. Pored Štukana, u glabnim ulogama gledamo Gorana Navojeca, Tarika Filipovića i druge.
Princ iz Eleja
Komedija Princ iz Eleja prati Mikja i Kejt koji se vraćaju u Sarajevo. Kejt je snimila pesmu koja je postala hit i sada je zvezda u Kalesiji. To je Mikija gurnulo u drugi plan. Otkrio je internet i uveren je da je to njegova budućnost. On je i dalje roker, no sada se posvećuje elektronskoj muzici i pokreće svoj Nadkast s istom ekipom nekadašnjih TV-(ne)radnika, koji je okosnica Huba Kobilja glava. U ovoj bosanskoj komediji glavne ulige tumače Alen Muratović, Nadine Mičić, Mediha Musliović, Mirvad Kurić.
Tender
Komedija Tender nas vodi u priču tri politička apartčika različitih nacionalnih, političkih i životnih stavova dobijaju poziciju u Agenciji za zajedničke javne nabavke sa zadatkom da proguraju svoje uske interese, ali vrlo brzo upadaju u grupnu dinamiku kojom vladaju manjak socijalne inteligencije, nedostatak ljubavi, sampouzdanja, škrtost, nadmenost, zavist, a prije svega lijenost i nekompetentnost. Nasmejaće nas Tarik Džinić, Aida Bukva, Branko Janković, Anđela Kusić, Robert Krajinović.
Sablja
I za kraj, najiščekivanije serija sezone, serija koja je na Canneseries festivalu dobila prestižno priznanje – svi glumci nagrađeni su nagradom za najbolju interpretaciju. Zasnovana je na stvarnim događajima koji su se dogodili u Srbiji 2003. godine, kada je srpski premijer Zoran Đinđić ubijen ispred zgrade vlade. Iz perspektive tri glavna junaka pratimo godinu koja je označila prekretnicu u društveno-političkom razvoju zemlje. Nakon atentata, država tone u haos i proglašava se vanredno stanje. U seriji Vladimira Tagića i Gorana Stankovića glavne uloge tumače Dragan Mićanović, Milica Gojković, Ljubomir Bandović, Lazar Tasić, Feđa Štukan.
Buro. Srbija ove godine donosi ekskluzivne priče sa 30. Sarajevo Film Festivala, uz podršku partnera L’Oreal Paris i Grand kafa.
Fotografije: Pinterest, Promo, Instagram